وسيله داخل رحمي يا آي. يو. دي

مجموعه: آیودی گذاری بارداری و زایمان

يكي از وسايل پيشگيري از بارداري براي مدت طولاني هست كه مورد تائيد سازمان جهاني بهداشت بوده و در بر

خي از كشورهاي درون حال رشد، آیودی گذاری يكي از پرمصرف ترين و رايج ترينوسايل پيشگيري از بارداري محسوب مي شوند.

دو نوع آي. آیودی گذاری يو. آیودی گذاری دي وجود دارد، درون يك نوع مقدار كمي فلز مس و در نوع ديگر پروژستين يا فرم ساختگي هورمون پروژسترون تعبيه شده است. محل اصلي قرار گرفتن آن درون حفره رحم است. اين وسايل را درون صورت نياز ميتوان تنـها بعد از يك معاينـه پزشكي بـه كار برد. درون ضمن نيازي بـه تصميم گيري روزانـه درون مورداستفاده از آنـها نيست.دخالت مصرف كننده درون نحوه استفاده از آن بسيار ناچيز است.

چگونـه از بارداري جلوگيري مي كنند؟

وجود IUD درون رحم با نامناسب كردن محيط داخل رحم مانع از بارداري مي شود. التهاب مختصر ناشي از حضور اين وسيله درون رحم موجب آسيب ديدگي يا تخريب اسپرمـها و تخمك مي شود و در صورتيكه عمل لقاح انجام شود، مانع جايگزيني مناسب تخم لقاح يافته درون جداره داخلي رحم خواهد شود.

آِيا درون دوران شيردهي مي توان از اين وسيله (IUD) استفاده كرد؟

بله. با گذشت 6 هفته از زايمان، زماني كه رحم بـه وضعيت قبل حاملگي باز مي گردد، مي توان انواع آي يو دي را درون رحم قرار داد بدون اينكه بر مقدار يا كيفيت شير مادر تاثيري داشته باشد.

چقدر درون پيشگيري از حاملگي موثر است؟

IUD يكي ار مطمئن ترين روشـهاي جلوگيري از بارداري هست بطوريكه درون طول يك سال از 1000 نفر استفاده كننده از اين وسيله حدود 1 که تا 6 نفر (بر حسب نوع IUD) باردار مي شوند. اين مقدار بـه اندازه روش دائمي بستن لوله هاي رحم هست با اين مزيت كه هر زمان كه فرد بخواهد، قابل برداشتن است. البته روشـهايي مانند استفاده از قرص نيز ممكن هست به همين اندازه يا بيشتر موثر باشند اما درون صورتيكه بـه درستي مصرف شوند. درون استفاده از IUD پزشك يا ماما آنرا قرار مي دهد و كافيست هر ماه توسط خود فرد چك شود.

آيا بعد از برداشتن، بر ميزان باروري من تاثير مي گذارد؟

خير. آي يو دي را مي توان درون هر زمان از سيكل قاعدگي برداشت و از همان زمان هم اقدام براي بارداري را آغاز كرد. قابليت باروري شما همانند پيش از گذاشتن IUD خواهد بود.

چگونـه بايد آنرا تهيه كنم؟

از آنجا كه اين وسيله بايد توسط پزشك يا ماما گذاشته شود، شما بايد بـه ايشان مراجعه كنيد يا با مراجعه بـه مركز بهداشتي و درماني محله خود درخواست اين روش را براي پيشگيري از حاملگي بنمائيد.

بهترين زمان براي گذاردن آي. يو. دي درون روزهاي پايان عادت ماهانـه است، زيرا گذاردن آن درون اين زمان راحتتر هست و احتمال بارداري نيز وجود ندارد. اما فقط محدود بـه همين زمان نيست و براي خانمي كه مطمئن هست باردار نيست، درون هر زماني مي توان آي. يو. دي گذاشت. درون غير از زمان خونريزي پريود، پزشك يا ماما براي اطمينان از باردار نبودن شما يك تست حاملگي درخواست مي كند و براي اطمينان از نبود عفونت و التهاب لگني شما را معاينـه خواهد كرد. معمولا درون مراجعه بعدي، وقتي كه جواب آزمايش شما آماده شود، IUD را براي شما قرار مي دهد.

چگونـه جاي گذاري مي شود؟

پزشك يا ماما هنگام جاي گذاري IUD از شما مي خواهد که تا روي تخت مخصوص معاينـه برويد، سپس را باز كرده و محل را استريل مي كند، براي باز نگه داشتن دهانـه رحم از وسيله اي استفاده مي كند كه ممكن هست براي شما درد مختصري را ايجاد كند. بعد از اندازه گيري عمق رحم، با استفاده از يك اپليكاتور، IUD را داخل رحم قرار مي دهد. درون اين مرحله ممكن هست احساس انقباض داشته باشيد.

با خروج اپليكاتور، شاخه هاي T مانند اي يو دي باز مي شود و دو رشته نخ نازك متصل بـه آن از دهانـه رحم خارج شده و تا امتداد مي يابد. كل اين مراحل بيش از چند دقيقه بطول نمي انجامد. ممكن هست دردهاي انقباضي مانند درد قاعدگي داشته باشيد كه براي كاهش آن مي توانيد يك ساعت قبل از يك مسكن مانند ايبوبروفن استفاده كنيد.

شما بايد درون قاعدگي بعدي براي معاينـه نزد پزشك يا ماماي خود برويد. او هنگام معاينـه مطمئن مي شود كه آيا IUD درون محل خود قرار دارد و آيا گذاشتن آن منجر بـه عفونت نشده است؟ درون ضمن اين معاينـه بايد هر ساله تكرار شود.

آيا لازم هست در آغاز مصرف از يك روش ديگر نيز براي جلوگيري از بارداري استفاده كنم؟

بله. براي اطمينان بيشتر، بايد كه درون ماه اول بعد از گذاشتن IUD، از يك روش ديگر براي پيشگيري از بارداري استفاده كنيد.

چطور مطمئن باشم كه IUD درون محل خود قرار دارد؟

شما بايد بطور منظم حضور آنرا درون محل كنترل كنيد.

روش كنترل

ممكن هست پزشك يا ماماي شما روش كار را برايتان توضيح دهد. ابتدا دستهايتان را بشوئيد. مي توانيد روي زمين چمباتمـه بزنيد (مانند نشستن روي توالت)، روي توالت فرنگي بنشينيد يا فقط يك پا را روي صندلي بگذاريد. سپس انگشت خود را داخل ببريد که تا جايي كه دهانـه رحم را لمس كنيد، درون اين حالت بايد انتهاي دو نخ را لمس كنيد. كافيست آنـها را با نوك انگشتتان لمس كنيد؛ نبايد زياد دستكاري كنيد!

اگر نتوانيد محل نخها را تعيين كنيد يا اگر خود IUD را لمس كرديد بايد بـه پزشك يا ماماي خود مراجعه كنيد. درون اين مدت بايد از يك روش مطمئن ديگر براي جلوگيري از بارداري استفاده كنيد. چون وقتي آي يو دي درون محل مناسب خود درون رحم نباشد، درون پيشگيري از حاملگي موثر نيست.

اگر شما نتوانيد نخها را لمس كنيد و پزشك يا ماما هم نتواند درون معاينـه آنـها را پيدا كني، بايد از سونوگرافي استفاده كرد که تا مشخص شود آيا IUD درون محل خود قرار دارد يا بيرون آمده است. درون 2 که تا 8 درصد خانمـها IUD درون طول يك سال اول بيرون مي آيد. اين احتمال درون خانمـهاي با سن كمتر از بيست سال، آنـها كه هرگز باردار نشده اند، افرادي با خونريزي قاعدگي خيلي زياد يا پريودهاي دردناك همراه با كرامپ شكمي، بيشتر است.

اگر IUD شما بيرون آمده باشد مي توانيد دوباره اقدام بـه گذاشتن IUD كنيد. اما 30% احتمال خروج مجدد آن وجود دارد.

زمان كنترل

بهتر هست در يك ماه اول هر هفته و سپس هر ماه وجود آنرا بررسي كنيد. بخصوص بعد از خونريزي پريود زمان مناسبي هست زيرا احتمال اينكه IUD طول خونريزي قاعدگي بيرون بيايد بيشتر از ساير اوقات است.

چگونـه برداشته مي شود؟

زماني كه بايد IUD شما برداشته شود، پزشك يا ماما مشابه آنچه براي گذاشتن توضيح داده شد عمل مي كند. نـهايتا با يك گيره نوك نخ ها را گرفته و آنرا بيرون مي كشد. بازوهاي T مانند آي يو دي كه انعطاف پذير هستند، خم شده و از دهانـه رحم خارج مي شوند. درون اين زمان ممكن هست شما احساس انقباض داشته باشيد. اگر بخواهيد بـه استفاده از IUD براي پيشگيري از بارداري ادامـه دهيد، درون همين جلسه براي شما IUD جديدي گذاشته مي شود.
اگر تصميم بـه بارداري داشته باشيد، هر زمان از سيكل قاعدگي كه آماده باشيد مي توان IUD را خارج كرد. اما اگر بخواهيد با يك روش ديگر ادامـه دهيد، بهتر هست اين موضوع را با پزشك يا ماماي خود مطرح كنيد. شايد بهتر باشد آنرا بعد از شروع (مثلا قرص) برداريد که تا از تاثير روش دوم مطمئن شويد.

IUD چه تاثيري بر قاعدگي دارد؟

خونريزي قاعدگي طولاني تر و بيشتر مي شود و ممكن هست دردهاي دوران قاعدگي نيز تشديد شود. درون موارد استفاده از IUD حاوي مس ممكن هست خونريزي بقدري شديد باشد كه براي جلوگيري از كم خوني تجويز آهن لازم باشد.

البته درون انواع حاوي پروژستين بعد از گذشت چند ماه مقدار و زمان خونريزي قاعدگي بشدت كاهش مي يابد.

عوارض جانبي استفاده از IUD چيست؟

معمولا عارضه جانبي استفاده از IUD زياد نيست. درون انواع حاوي پروژستين ممكن هست آكنـه، سردرد، درد و سنگيني درون ها و افسردگي بروز كند كه با گذشت زمان بهبود مي يابد. اين عوارض مشابه ساير روشـهاي هورموني پروژستين تنـها هستند و بعلت كمتر بودن مقدار اين هورمون درون خون استفاده كنندگان از IUD، شدت عوارض نيز كمتر از سايرين است.

آيا استفاده از آن مزايايي براي سلامتي دارد؟

پزشكان استفاده از انواع حاوي پروژستين را بعلت كاهش خونريزي قاعدگي، درون افرادي كه پريودهاي شديد و دردناك دارند توصيه مي كنند. اين موضوع خطر ابتلا بـه كم خوني فقر آهن را درون اين افراد كاهش مي دهد.

بعضي از مطالعات نشان داده هست كه استفاده از IUD خطر ابتلا بـه سرطان رحم را نيز كاهش مي دهد.

آيا استفاده از آن مخاطراتي دارد؟

در هفته هاي اول بعد از گذاشتن IUD خطر ابتلا بـه بيماري التهابي لگن (PID) وجود دارد. درون اين بيماري ممكن هست عفونت درون رحم، لوله هاي رحمي و تخمدانـها انتشار پيدا كند و منجر بـه اختلالاتي شود كه فرد را براي بارداري آينده دچار مشكل نمايد. درون موارد نادر اين بيماري ممكن هست كشنده باشد. بنابراين بررسي از نظر عفونت لگني اولين و مـهمترين دليلي هست كه فرد بايد درون فاصله چند هفته که تا يك ماه بعد از گذاردن IUD بـه پزشك يا ماما مراجعه نمايد. اين بيماري درون صورت تشخيص بـه راحتي با آنتي بيوتيك قابل درمان هست و هر چه زودتر تشخيص داده شود، عوارض درازمدت آن كمتر خواهد بود.

در موارد اندكي ممكن هست عليرغم داشتن IUD حاملگي اتفاق افتد و در اينصورت احتمال قرار گيري تخم درون خارج از رحم و بروز بارداري خارج رحمي بيشتر خواهد بود. اين وضعيت بسيار جدي بوده و نياز بـه اقدام درماني سريع دارد.

بندرت پارگي رحم درون حين گذاشتن IUD رخ مي دهد و خونريزي و آسيب جدي را موجب مي شود كه مي تواند منجر بـه اقدام جراحي براي درمان شود.

چه كساني نبايد از اين وسيله استفاده كنند؟

در درجه اول خانمـهايي كه احتمال مي رود باردار باشند. بعلاوه شما نبايد از IUD بعنوان يك روش پيشگيري از حاملگي استفاده كنيد اگر يكي از شرايط زير را داشته باشيد:

ابتلا بـه التهاب و عفونت لگني يا سابقه ابتلا بـه آن درون 3 ماه گذشته

ابتلا كنوني بـه يكي از بيماريهاي مقاربتي يا بودن درون معرض خطر ابتلا بـه آنـها

عفونت چركي دهانـه رحم كه درون آن التهاب دهانـه رحم بـه سادگي منجر بـه خونريزي شده و ترشحات موكوسي همراه با چرك دارد.

ابتلا بـه عفونت بعد از زايمان يا عفونت بعد از سقط، يا سابقه ابتلا بـه آن درون سه ماه گذشته

خونريزي واژينال غير معمول با علت نامشخص

ابتلا بـه سرطان رحم

وجود فيبروم يا اختلالات ساختماني رحم كه گذاشتن IUD را ناممكن مي كند

بعلاوه شما نمي توانيد از انواع حاوي پروژستين استفاده كنيد اگر مبتلا بـه سرطان يا بيماريهاي كبدي باشيد و نيز نبايد از انواع حاوي مس استفاده كنيد اگر بـه فلز مس آلرژي داشته يا مبتلا بـه بيماري نادر ويلسون باشيد.

چه علائمي نشان مي دهد كه مشكل پزشكي ناشي از مصرف IUD ايجاد شده است؟

نشانـه هاي خطري كه بايد درون حين مصرف IUD نسبت بـه آنـها هوشيار باشيد عبارتند از:

درد شديد يا تيركشنده درون لگن يا پائين شكم، تب بدون علت مشخص، ترشحات غير معمول يا با بوي تعفن، زخم و ناراحتي درون ، درد درون حين مقاربت، لكه بيني يا خونريزي بعد از نزديكي يا درون فاصله بين دو پريود، خونريزي شديد يا طولاني.

با مشاهده هر يك از علائم فوق بايد سريعا با پزشك يا ماماي خود تماس بگيريد. همچنين اگر مشكوك هستيد كه حامله باشيد، مثلا با تاخير طولاني درون پريود و وجود علائمي چون حساسيت درون ها و ويار، حتما با پزشك يا ماماي خود تماس بگيريد.

موارد ديگري كه درون صورت مشاهده بايد با پزشك يا ماماي خود تماس بگيريد عبارتند از:

زماني كه IUD شما بيرون آمده،

اگر انتهاي نخها را لمس نمي كنيد، حتي درون مواردي كه بنظر مي رسد موقعيت نخها نسبت بـه هميشـه تغيير كرده و بلندتر يا كوتاهتر شده،

اگر شما يا همسرتان درون حين آميزش چيزي را درون انتهاي احساس مي كنيد،

و وقتي حدس مي زنيد ممكن هست در معرض ابتلا بـه بيماريهاي مقاربتي قرار گرفته ايد، حتي اگر هيچ علامت مشخصي نداشته باشيد.

استفاده كنندگان انوع حاوي پروژسترون علاوه بر موارد فوق بايد درون صورت ابتلا بـه يرقان يا زردي و بروز سردرد شديد يا ميگرن نيز با پزشك خود تماس بگيرند.

اگر همراه با داشتن IUD باردار شوم، چه مي شود؟

در صورت وقوع حاملگي، اولين نكته اي كه پزشك يا ماماي شما مي خواهد بداند اين هست كه بارداري خارج رحمي درون شما اتفاق نيافتاده باشد. براي اين كار او شما را معاينـه داخلي كرده و برايتان آزمايش خون و سونوگرافي درخواست مي كند.

اگر بارداري نابجا وجود نداشته باشد، شما مي توانيد تصميم بگيريد كه بـه حاملگي خود ادامـه دهيد. درون اينصورت اگر انتهاي نخ ها مشخص باشد IUD شما بدون اقدام تهاجمي خارج مي شود. اگر چه خارج كردن وسيله بندرت موجب سقط مي شود، اما بهتر از نگه داشتن آن هست زيرا خطر سقط بعلت عفونت را بالا مي برد و سلامتي شما و جنين را بشدت بـه مخاطره مي اندازد.

منبع نی نی سایت